APÊNDICE
O PRIMADO DE S. PEDRO NA ANTIGUIDADE CRISTÃ
I. TESTEMUNHO DOS SS. PADRES, DOS ESCRITORES ECLESIÁSTICOS E DA LITURGIA ANTIGA.
A) Igreja latina.
A ANTIGA BASÍLICA DE SÃO PEDRO EM ROMA |
S. CIPRIANO (200-258) : "Petro primum Dominus, super quem aedificavit Ecclesiam, et unde unitatis originem instituit et ostendit, potestatem istam dedit, ut id solveretur (in tcrris ), quod ille solvisset". Epist. 73, ad Jubaianum, n. 7 (ML, III, 1114) - "Nec Petrus quem primus Dominus elegit et super quem aedificavit Ecclesiam suam, cum secum Paulus de circumcisione postmodum disceptaret vindicavit sibi insolenter aut arroganter assumpsit ut diceret se primatum tenere, et obtemperari a novellis et posteris sibi potius oportere". Epist. 71 ad Quintum, n. 3 (ML, IV, 410).
S. MÁXIMO (c. 460): "Quanti ergo meriti apud Dominam suum Petrus erat, ut ei post naviculae parvae remigium totius Ecclesiae gubernacula tradantur?" Sermo 3, de Apost.
S. OPTATO DE MILÉVIO (c. 370): "Igitur negare non potes scíre te in urbe Roma Petro primum cathedram essa collatam, in qua sederit omnium apostolorum caput Petrus, inde Cephas appellatus". De schisma Donati, 1. 2, n. 2 (ML, XI, 947).
S. AMBRÓSIO (340-3D7) "Ipse est Petrus cui dixit: Tu es Petrus et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam . Ubi ergo Petrus, ibi Ecclesia. Ubi Ecclesia, ibi nulla mors'", In Ps. XL, n. 30 (ML, XIV, 1082). - "Cui
APÊNDICE Pg.464
[Petro] propria auctoritate regnum dabat [Chrístus], hujus fidem firmare non poterat ? Quem cum petram dixit, firmamentum Ecclesiae indicavit". De fide, I, 4. c. 5., n. 56 (ML, XVI, 628).
S. JERÔNlMO (331 ou 340-420): "Inter duodecim unus eligitur, ut capite constituto, schismatis tolleretur occasío" In Jovin., lib. I, n. 26 (ML, XXIII, 247). - "Christus Petri largitus est nomen, ac secundum metaphoram petrae recte dicitur ei: aedificabo Ecclesiam meam saper te. In evang. Math., c. 16 (ML, XXVI, 117). - "Quid Platoni et Petro? Ut ille enim princeps philosophorum ita hic apostolorum fuit, super quem Ecclesía... fundata". Adv. Pelag. l. I, n. 14 (ML, XXIII, 506).
S. AGOSTINHO (354-430): "Quid ergo incongruum si Petrus post hoc peccatum factus est Pastor Ecclesiae, sicut Moyses post percussum. aegyptum factus est rector illius Synagogae?". Contr. Faustum, 1.22, c. 70 (ML, XLII, 445). - A Sé de .Roma "ípsa est petra quam non vincunt superbae inferorum portae" . Psalm. contr. partem Donati (ML, XLIII, 30) - "Petrus qui Paulo ante eum confessus erat Filium Dei et ín illa confessíone appelatus erat petra supra quam fabricaretur Ecclesia". Enarrat. in Ps, 69, n. 4 (ML, XXXVI, 869).
S. LEÃO MAGNO (RN. 461): "De toto mundo unus eligitur Petrus qui et universarum gentium vocationi, et omnibus apostolís cunctisque. Ecclesiae partibus praeponatur ; ut quamvis in populo Dei multi sacerdotes sint, multique pastores, omnes tamen proprie regat Petrus quos principaliter regit et Chrístus". Serm. 4 de assumpt. sua ad Pontificatum (ML, 149-150).
S. HILÁRIO (m. 366): "Petrus cui superiores claves regni coelorum dederat [Christus], super quem Ecclesiam aedificaturus erat adversum quam portae inferni nil praevalerent, qui quae ín terris solvisset vel ligasset, ea in coelo, vel soluta persisterent vel ligata" Tract, in. Ps. 131, n. 4 (ML, IX, 730).
S. ZENÃO DE VERONA (séc, IV): "Simoni, super quem aedificavit Ecclesiam, Petrus nomen ímposuít". L. I, Tract, 13, n. 8 (ML, XI, 351).
S. PRÓSPERO DE AQUITÂNIA (m. 463): "Quis vero ambigat quis ignorat hanc fortissimam petram, quae ab ípsa principali petra communionem et virtutes sumpsit et nominis, hoc desiderium semper habuisse ut ei moriendi pro Christo constantía donaretur?". De vocatione omnium gentium, 2, 28 ( ML, LI, 714).
B) Igreja grega.
ORÍGENES (c. 185-254): “Vide magno illi Ecclesiae fundamento et petrae solídissimae super quam Christus fundavit Ecclesiam quid dicatur a Domino...” Hom. 5 in exodo n. 4 (MG, XIII, 329) - "Cui" [Petro] tamquam fundamento superstructa est Ecclesia adversus quam nec ipsae inferorum portae praevaliturae sunt". In Joan. t. 5, n. 3 (MG, XIV, 188).
S. BASÍLIO (331-379); "Jonae filium, qui fuit ex Bethsaida, Andreae fratrem, qui ex piscatore ad apostolatus ministerium vocatus est, qui, quoniam fide praestabat, Ecclesiae aedificationem in se ipsum recepit'", Ad. Eunomium, 1. 2, n. 4 (MG, XXIX, 580).
APÊNDICE Pg.465
S. GREGÓRIO NAZIANZENO (c. 330-390): "Vides quemadmodum ex Christi discipulis magnis utique omnibus et excelsis atque electione dignis, hic petra vocetur atque Ecclesiae fundamenta fidei credita habeat'. Orat. 32, n. 18 '(MG, XXXVI, 193).
S. GREGÓRIO NISSENO (m. c. 394): "Celebratur Petri memória qui apostolorum est caput et una cum ipso cetera membra Ecclesiae glorificantur, Dei vero Ecclesia (in ipso ) solidatur. Hic juxta praerogativam sibi a Domino concessam firma ac solidissima petra est super quam Salvator Ecclesiam fundavit". Orat. 2 de S. Steph, (MG. XLVI, 733).
S. CIRILO ALEXANDRINO (m. 344): "Et Simonem eum (Christus) non jam vocari patitur, eum sibi pro sua potestate jam tunc ut suum vindicans, sed congrua similitudine Petrum a petra vocari placuit puta super quam fundaturus erat suam Eoclesiam", In Ioan. evang., l. 2, 42 (MG, LXXIII, 220).
S. JOÃO CRISÓSTOMO (c. 344-405): "Petrus itaque chori illius coryphaeus, Apostolorum omnium, caput illius familiae, orbis totius praefectus, fundamentum Ecclesiae", Hom.in illud : "Hoc scitote", n. 4 (MG, LVI, 275).
S. NILO (m. 430): "Qui vero praeses in apostolorum choro et semper ín hís dux praestantior fuit". Tract. de voluntaTia paupertate, c. 8 (MG, LXXIX, 979) - "Vídens Ecclesiae primum lapidem, chori apostolici verticem, post poenitentiam factam". Epist. 2, 261 (MG, LXXIX, 333).
THEOPHILATUS: "Tu vero conversus confirma fratres tuos. Planus hujus intellectus is est: Quia te habeo ut principem apostolorum, postquam, negato me, fleveris et ad poenitentiam veneris, confirma coeteros. Hoc enim et decet qui, post me, Ecclesiae petra es et confirmamentum". ln c. XXI Lucae.
Na liturgia grega lê-se "beatum te ac proprio te nomine dixit Petrum quasi petram et basem Ecclesiae frangi nesciam". - "Tamquam in petra solida in te Petro, Ecclesiam fírmans Christus, in fide immotam eam stabiliat tuis precibus ín aevum mansuram'", PITRA, Hymnographie de l'Eglise grecque, Roma, 1867, pp. XLII, XLIX.
C) Igreja siríaca.
S. AFRAATES (m. c. 344): "Suscepit eum Petrum Dominus, posuit eum in fundamentum, vocavitque eum petram, Ecclesiae aedificationem". Demonst. 7 de poenitentibus n. 15 Patrologia syriaca ed. R. GRAFFIER, Paris, 1904, P. I., t. I, p. 335.
S. EFRÉM (m, 373): "Simon, discipule mi, ego te constituo fundamentum ecclesiae sanctae, Petram vocavi te antea quia tu sustinebis totum meum aedificium; tu es inspector eorum qui aedificant mim ecclesiíam in terris'", Serm. 4 in hebdomad. sancta, n. I, ed. de TH. LAMY, Mechliniae, 1882, t. I, 412. "
Nos livros litúrgicos dos sírios, no ofício dos SS. Apóstolos: "Simon, caput, apostolorum, rector, pastor et gubérnator Ecclesiae". - Na mesma liturgia Siríaca: "Beatus es, Simon Barjona, cui os vivens affirmavit dicens: beatus es quia super te aedificabo et stabiliam firmiter Ecclesiam sanctam". E. G. KHAY-YATH, Syri orientales, 4.
C) Igreja siríaca.
S. AFRAATES (m. c. 344): "Suscepit eum Petrum Dominus, posuit eum in fundamentum, vocavitque eum petram, Ecclesiae aedificationem". Demonst. 7 de poenitentibus n. 15 Patrologia syriaca ed. R. GRAFFIER, Paris, 1904, P. I., t. I, p. 335.
S. EFRÉM (m, 373): "Simon, discipule mi, ego te constituo fundamentum ecclesiae sanctae, Petram vocavi te antea quia tu sustinebis totum meum aedificium; tu es inspector eorum qui aedificant mim ecclesiíam in terris'", Serm. 4 in hebdomad. sancta, n. I, ed. de TH. LAMY, Mechliniae, 1882, t. I, 412. "
Nos livros litúrgicos dos sírios, no ofício dos SS. Apóstolos: "Simon, caput, apostolorum, rector, pastor et gubérnator Ecclesiae". - Na mesma liturgia Siríaca: "Beatus es, Simon Barjona, cui os vivens affirmavit dicens: beatus es quia super te aedificabo et stabiliam firmiter Ecclesiam sanctam". E. G. KHAY-YATH, Syri orientales, 4.
APÊNDICE Pg.466
No Sínodo de Dadiesu, convocado em 424, o bispo Agapito, demonstrando a necessidade da obediência dos bispos ao patriarca, assim se expríme: "Unus sit ejus [Spíritus Sancti] thesauri dispensator, Simon Barjona, qui cognominatus fuit Petra et cui prormisit : "Super hanc petram aedificabo ecclesiam meam", et iterurn: tibi dabo claves regni coelorum. Non dixit Christus omnibus discipulis : "super vos aedificabo" et "vobis dabo". E. G. KHAYYATH. Syri orlentales, 5, 121.
D) Igreja eslavo-russa.
Nos livros litúrgicos dos russos lêem-se estas palavras: "[Petrus] fundamentum Ecclesiae, pastor dominicus omnium apostolorum, dux apostolorum". Num hino de quinta-feira na, oitava da festa dos apóstolos canta a Igreja russa: "Oh! S. Pedro, príncipe dos apóstolos! Primado apostólico, pedra inamovível da fé, em recompensa da tua confissão, fundamento eterno da Igreja. " clavígero dos céus, eleito entre os apóstolos para ser depois de Jesus Cristo o pri-
meiro fundamento da Santa Igreja, alegra-te; alegra-te, coluna inabalável da fé ortodoxa, chefe do colégio apostólico!". 1
II. TESTEMUNHO DOS CONCÍLIOS ECUMÊNICOS
O Concílio de Éfeso (431, 3.0 ecumênico) ouve e aprova as seguintes palavras do legado do papa S. Celestino: "Nulli dubium, imo saeculis omnibus notum est quod sanctus beatissimusque Petrus, apostolorum prínceps et caput, fideique columna et Ecclesiae catholicae fundamentum a N. D, J . C. claves regni accepit". MANSI, IV, 1295 B.
O Concílio de Calcedônia (451, 4.° ecumênico) chama Pedro "Petram et cupidinem Ecclesiae catholicae".
0 3.° Concilio de Nicéia (787, 7.° ecumênico) afirma: "Beatus Petrus... ubique principatum obtinuit et obttnet".
O 2.° Concilio de Lião (1274, 14.º ecumênico) declara que a Igreja romana recebeu "in beato Petro, apostolorum príncipe sive vertice primatum cum potestatis plenitudine" MANSI, XXIV, 70 A. sg.
O Concílio de Constança (1414-1415, 16.º ecumênico) condenou a seguinte proposição de João Hus, ascendente próximo de Lutero: "Petrus non est nec fuit caput Ecclesia", MANSI, XXVII, 1290 C.
O Concílio de Florença (1442, 17.º ecumênico): "Definimus ipsum Romanum Pontificem esse successorem beati Petri principis Apostolorum... et ipsi in beato Petro pascendi, regendit et gubrnandi universalem Ecclesiam a D. N. J. C. plenam potestatem traditam esse". MANSI, XXXI. 1030 D. sg.
_____________
1. Sobre a Igreja russa e grega dissidente ver muitos outros documentosl coligidos por J. DE MAISTRE, Du Pape, 1. I, c. 20, Paris, 1819. pp. 82-99: CAGARIN, Etudes, t. II, 1857; ID., La primauté de S. Pierre et les livres liturgiques de l'Eglise russe, 1865.
Índice Analítico
Voltar ao Índece Geral